ทำไมต้อง “โจรห้าร้อย”

คำว่า “โจรห้าร้อย” หลายท่านอาจจะเคยได้ยินคำนี้ ผมเองก็เคยได้ยินคำนี้มาเป็นเวลานาน

แต่ทราบมั้ยครับว่าคำๆ นี้มีท่ามาอย่างไร ผมจะเล่าให้ฟัง

ความจริงคำว่า “ห้าร้อย” ในความหมายเดิมนั้นไม่ได้หมายถึงหน่วยนับ แต่หมายถึงการประมาณว่าจำนวนหนึ่ง

เนื่องจากหน่วยนับของอินเดียตั้งแต่โบราณ ถือหน่วยนับพันเป็นหน่วยสูงสุด และความรู้ในการถือหน่วยนับนี้ได้แพร่หลายไปยังดินแดนอื่น รวมทั้งแถบตะวันตก ดังนั้นพวกฝรั่งจึงนิยมใช้หน่วยนับเป็นพัน

ความหมายของคำว่า “ห้าร้อย” นอกจากจะหมายถึงจำนวนครึ่งหนึ่งของทั้งหมดแล้ว ยังหมายความว่าไม่เต็ม คือไม่เต็มพัน หรือไม่เต็มที่ ดังนั้นในสมัยโบราณจึงเรียกคนที่มีสติไม่สมประกอบว่าคนบ้าห้าร้อย

เวลาผ่านไปก็กลายเป็นคำด่า เช่นคำด่าที่ว่าไอ้โจรห้าร้อย มาจากคำว่าโจรบ้าห้าร้อย เป็นต้น

คำว่า โจรห้าร้อย เดิมเป็นคำกล่าวเปรียบว่าโจรมีจำนวนมาก สำนวนโจรห้าร้อย น่าจะมาจากอรรถกถาของคัมภีร์ธรรมบท กล่าวถึงเดียรถีร์ 500 คนกับโจร 500 นายที่วางแผนสังหารพระโมคคัลลาน์ เนื่องจากพระโมคคัลลาน์ทำให้สาวกจำนวนมากของเหล่าเดียรถีร์หันมานับถือพระพุทธศาสนา

คำว่าห้าร้อย นอกจากจะปรากฏในสำนวนว่าโจรห้าร้อยแล้ว ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนายังปรากฏคู่กับคำอื่นอีกด้วย เช่น อนาถบิณฑิกเศรษฐีถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุ 500 รูป

ดังนั้นคำว่า “โจรห้าร้อย” จึงต้องเขียนเป็นตัวหนังสือไม่ใช่ตัวเลขเพราะเป็นสำนวน

References: https://www.silpa-mag.com/culture/article_33788

เครดิต ประวัติศาสตร์ไทยและเทศ&ภาพเก่าในอดีต